Operationeel Programma INTERREG IV France-Wallonie-Vlaanderen

Frans-Vlaamse deelprogramma / Prioriteit 4 / Operationele doelstelling 2
Een gezamenlijke aanpak ontwikkelen betreffende het beheer van het stedelijke en landelijke gebied

Landschap in verandering

Beoogde doelstellingen van het project

Het landschap, met zijn kenmerken en uitdagingen, houdt niet op aan administratieve grenzen. De historische en culturele eigenschappen van de bevolking en de biodiversiteit zijn dezelfde aan weerszijden van de grens. En de partners worden met dezelfde problemen geconfronteerd.
Via dit project wisselen de partners kennis uit omtrent het beheer en de inrichting van landschappen. Ze willen een gemeenschappelijk beleid ontwikkelen om het landschap te beschermen, te herwaarderen en te ontwikkelen. Bedoeling is om op een samenhangende wijze de kwaliteiten van het plattehand (rust, ruimte,...) te combineren met de wensen van wonen, weiken en vrije tijd.

Beschrijving van de voorgestelde acties

De partners stellen verschillende grensoverschrijdende werkgroepen samen. De eerste werkgroep moet een landschapsatlas van de grensregio ontwerpen. In een tweede werkgroep delen de partners landschappelijke informatie uit hun databanken, zodat ze instrumenten en plannen kunnen ontwikkelen om het landschap en de biodiversiteit te beheren. Daarnaast zoeken ze manieren om het landschap leesbaarder te maken.
In deze werkgroep ontwerpen ze onder ander ontdekkingsbrochures en een smartphone-toepassing om het landschap op een andere manier te ontdekken. Daarnaast zetten de partners cultuur in als middel om het landschap te verkennen. Kunstenaars maken samen met bewoners van de regio kunstwerk met het landschap als thema. Het kunstwerk wordt tijdens een presentatiedag voor de andere bewoners onthuld.
De partners beschikten voor dit project al over wetenschappelijke gegevens omtrent de biodiversiteit, maar deze hadden enkel betrekking op de eigen regio. Vandaag ontwikkelen ze samen een ecologisch netwerk voor de grensregio: ze creëren een vijvernetwerk, richten landschappen in als groene zone en maken installaties voor vleermuizen en typische vogelsoorten. Daarnaast voegen ze de natuurreservaten van de grensregio samen en beheren ze gezamenlijk de polderwaterlopen.
Voor een inrichtingsproject van de groene openbare ruimte, vragen de partners advies aan een studiebureau en stellen vervolgens een beheersplan op in overleg met de betrokken gemeenten. Ook werken ze met de gemeenten samen aan een beheersplan voor het bomenerfgoed. Ze geven opleidingen op maat aan bomenbeheerders om hun werk te vergemakkelijken. De partners maken een inventaris op van opmerkzame bomen en struiken en sensibiliseren daarmee het publiek voor de bescherming van het erfgoed. Een andere grensoverschrijdende werkgroep “landschap en duurzame stedenbouwkunde” wordt opgericht met de partners, academici en stedenbouwkundig architecten. Deze groep moet gemeenschappelijke projecten sturen en adviseren, ideeën aanreiken om het landschap te beschermen en voorstellen uitwerken voor een duurzaam stedenbouwkundig beleid. Ten slotte helpen de partners de gemeenten om van hun dorp een erfgoedstad te maken en hun landschap te promoten.

Resultaten:

Er werd een digitaal platform ontwikkeld door de CAUE dat bestaat uit een gemeenschappelijke kaarten- en databank en Intranet. Voor het project ontwikkelde de CAUE vier grensoverschrijdende basiskaarten (bebouwing - vegetatie - wegen - waterlopen) die toelieten kaarten en oefeningen te situeren.
Ook werd er gezocht om via concrete projecten mekaars aanpak te leren kennen, methodieken te verbeteren en te ontwikkelen en te werken aan analyse en visievorming. Zo werd er voor de Franse Westhoek geëxperimenteerd met de opmaak van een carnet de territoire de la Flandre française, een set aan kaarten die toelaat ruimtelijke projecten te voeden en te evalueren. Er werden een aantal grensoverschrijdende kaarten opgemaakt. De provincie, het département du Nord, de pays en de CAUE gebruiken deze documenten om de verdere samenwerking te onderbouwen. Voor het grensoverschrijdend pilootgebied “Ieper-Belle” werd gewerkt aan een ruimtelijke visievorming waarbij het ontwikkelen van landschapsidentiteit centraal staat. In het kader van het project wordt het gebied op ruimtelijk vlak gezamenlijk beschreven. Voor bepaalde deelgebieden werden ruimtelijke gebiedsvisies (projet de territoire) uitgewerkt. Aan Franse zijde gebeurt dit voor het dorp Godewaersvelde en omgeving. Aan Vlaamse zijde werd gewerkt aan een ruimtelijke visie voor het dorp Westouter en op een ruimere schaal voor de Kemmelberg.
Om de uitvoering van tal van acties in het grensoverschrijdend gebied (graven van poelen, aanplant) doelgerichter in te zetten werd gewerkt aan een grensoverschrijdend groen-blauw netwerk en biodiversiteitsactieplannen voor verschillende soorten zoals de salamanders, de zwaluwen, de geelgors, de eikelmuis en de uilen. Dit werd gerealiseerd samen met de partners van het project BIPS.
Voor het eerst werd voor twee belangrijke waterrijke cultuurlandschappen het weidegebied van Lampernisse en de Audomarois een beheersplan voor het beheer van de waterlopen opgemaakt. De samenvatting werd vertaald, ervaringen uitgewisseld. In het natuurgebied de Blankaart werd een plankenpad aangelegd en de bouw van het boothuis opgestart.
Op basis van een gemeentelijke bevraging werden thema’s in verband met ecologisch beheer van groengebieden naar voorgeschoven voor grensoverschrijdende ateliers: kerkhoven, de bomen en wijkgroen. Het RLWH startte met de opmaak van een boombeheersplan voor de stad Ieper en dit op basis van de suggesties uit het atelier.
Een grensoverschrijdend netwerk van voorbeeldparken werd opgestart. Voor het kasteelpark van Beauvoorde, het Vaubanpark en het Walburgapark ( Veurne) werd een inrichtings- en beheersplan opgemaakt. De inrichting van het kasteelpark van Zonnebeke werd afgerond. Vijf parken, waarvan 3 aangelegd in het kader van Interregprojecten werden grensoverschrijdend geselecteerd om in 2014 te evalueren. Het planproces en het gebruik worden geëvalueerd door een Frans-Belgisch expertenteam.
Inagro en het PNRCMO organiseerden gezamenlijk verschillende demonstraties over het planten en oogsten van hout. Er is een gemeenschappelijke publicatie aangemaakt met de Frans-Belgische ervaringen.
De verschillende partners zetten ook in op het begeleiden van gemeenten rond ruimtelijke thema’s. Er werd gewerkt aan contextgebonden bouwen, dorpsuitbreiding en agrarische architectuur. Gemeenten werden ondersteund, methodieken uitgewisseld, ervaringen gebundeld en gepubliceerd.
Contextgebonden bouwen staat centraal in de actie van de provincie West-Vlaanderen “bouwen met gevoel : omgaan met de wederopbouw “. Voor de afweging tussen gebruik en erfgoed wordt de methodiek, ontwikkeld in actie 1 door Labo S, gebruikt. De steden Ieper, Diksmuide en de gemeente Heuvelland werden begeleid bij het toekennen van vergunningen of het uitwerken van woonprojecten. De aanpak werd geëvalueerd en samengevat in een cahier. Het cahier werd vertaald. De aanpak werd verschillende keren toegelicht op Franse ontmoetingsmomenten en bezoeken.
Opvallend maar bedreigd erfgoed is de vakwerkbouw. PNRCMO en het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels wisselen ervaringen, niet enkel over het behoud, maar ook het toepassen van deze technieken in het kader van duurzaam bouwen, uit. De restauratie van een vakwerkhuisje in verval, het symbool van de vakwerkbouw in het Poperingse, werd opgestart.
Rond het thema dorps- en stadsuitbreiding rondde ENRx het programma “vers un urbanisme de qualité” af met studiedagen en de publicatie van de ervaringen. De Vlaamse aanpak met pilootprojecten in Ieper, Veurne en Lo werd geëvalueerd door het studiebureau Maat. Gezamenlijk vond een geslaagd grensoverschrijdend atelier plaats.

Adresgegevens

E-mail: filip.boury@west-vlaanderen.be

Website: http://www.west-vlaanderen.be

Projectpartners

Projectleider
PROVINCIE WEST-VLAANDEREN
PAC Boeverbos, Woumenweg 100
B - 8600 Diksmuide
Tel. : +32-(0)51.51.93.50 - Fax : +32-(0)51.51.93.51
E-mail : filip.boury@west-vlaanderen.be

Geassocieerde / Partners
REGIONAAL LANDSCHAP WEST-VLAAMSE HEUVELS
B- 8902 Zillebeke
Tel. : +32-(0)57.23.08.52
E-mail : dirk.cuvelier@rlwh.be

REGIONAAL LANDSCHAP IJZER & POLDER VZW
B- 8600 Diksmuide (Woumen)
Tel. : +32-(0)51.54.59.48
E-mail : henk.schaut@lne.vlaanderen.be

AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS (ANB)
B- 8200 Brugge (Sint-Andries)
Tel. : +32-(0)50.24.77.40
E-mail : pierre.hubau@lne.vlaanderen.be

INAGRO
B- 8800 Beitem
Tel. : +32-(0)51.27.33.80
E-mail : pieter.verdonckt@west-vlaanderen.be

GEMEENTEBESTUUR ZONNEBEKE
B- 8980 Zonnebeke
Tel. : +32-(0)51.48.00.74
E-mail : milieu@zonnebeke.be

NATUURPUNT VZW
B- 2600 Mechelen
Tel. : +32-(0)51.54.52.44
E-mail : deblankaart@natuurpunt.be

PIVAL VZW (vervangen door Inagro)
B- 8800 Roeselare
Tel. : +32-(0)51.27.33.87
E-mail : kathleen.storme@west-vlaanderen.be

PAYS CŒUR DE FLANDRE
F- 59181 Steenwerck
Tel. : +33-(0)3.28.43.86.60
E-mail : contact@payscoeurdeflandre.net

PAYS DES MOULINS DE FLANDRE (jusqu’au 30 juin 2011)
F- 59726 Wormhout
Tel. : + 33-(0)3.28.65.76.79
E-mail : environnement@paysdesmoulinsdeflandre.com

ESPACES NATURELS REGIONAUX
F- 59028 Lille Cedex
Tel. : +33-(0)3.20.12.89.20
E-mail : n.mandaron@enrx.fr

PARC NATUREL REGIONAL CAPS & MARAIS d’OPALE
F- 62142 Le Waast
Tel. : +33-(0)3.21.87.90.90
E-mail : jpgeib@parc-opale.fr

Conseil d’ Architecture, d’Urbanisme et de l’Environnement du Nord (C.A.U.E.)
F- 59000 Lille
Tel. : +33-(0)3.20.57.67.67
E-mail : vbassez@caue59.nord.com

7ème section de Wateringue
F- 62500 Saint -Omer
Tel. : +33-(0)3.21.11.07.31
E-mail : cclayton-declemy@parc-opale.fr

COMMUNAUTE DE COMMUNES RURAL DE FLANDRES
F - 59270 Meteren
Tel. : +33-(0)3.28.40.66.86
E-mail : crmfdgs@orange.fr

Syndicat mixte du pays coeur de Flandre (vanaf 1 juli 2011)
F - 59190 Hazebrouck
Tel. : +33-(0)3.28.43.86.60
E-mail : contact@payscoeurdeflandre.net

Inagro (vanaf 1 september 2011)
B - 8800 Beitem
Tel. : +32-(0)51.27.32.00
E-mail : info@inagro.be

Gebied waarop het project betrekking heeft:

    • Diksmuide (West-Vlaanderen)
    • Ieper (West-Vlaanderen)
    • Nord (Nord-Pas de Calais)
    • Pas de Calais (Nord-Pas de Calais)
    • Veune (West-Vlaanderen)

Budgettaire elementen

Totale kostprijs van het project: 3.739.433,34 €
Publieke kostprijs: 3.739.433,34 €
Gemobiliseerd EFRO-bedrag: 1.789.026,54 €

Duur

Van 01-09-2008 tot 30-06-2013